25. The Bureau: XCOM Declassified (2013)

Buitenaard offensief!

Niet Rusland maar Aliens.

Amerika bijna ten

ondergegaan.

Alles komt goed en wordt

gemoedsrustbewarend

haastig en slim in de

doofpot gedaan.

Retroreview op 4gamers.be 

Het Ollekebolleke is een dichtvorm gekenmerkt door zeslettergrepigheid die Drs. P (zaliger gedachtenis) in 1974 in ons taalgebied introduceerde

Er zit iets buitengewoon ironisch in het feit dat de mensheid zich pas zorgen is beginnen maken over een eventuele invasie door buitenaardse wezens, nadat we als soort ontdekt hebben dat we op de fijne korst van een magmabol leven in een verre uithoek van de Melkweg. In de maat van de seizoenen werken we onze rondjes af rondom een langzaam stervende fusiereactor, slechts van een pijnlijke dood door straling en verstikking weerhouden door een dunne sluier atmosfeer. Als soort zijn we blijkbaar perfect in staat zijn om de verpletterende onverschilligheid van het universum voor ons schamele bestaan weg te filteren, terwijl we ons wel verschrikkelijk kunnen opboeien in de onwaarschijnlijke eventualiteit van een bezoek van groene mannetjes en hun superieure technologie. Maar goed, het zal ongetwijfeld wel een evolutionair voordeel hebben dat we blind zijn voor echte gevaren en in ons broek doen voor zelfverzonnen rampen. Zo lang geleden zijn we tenslotte nog niet uit de oersoep gekropen en in ons hoofd is elk van ons nog holbewoner. Waarom zouden we anders gamen?

De originele XCOM-games uit de jaren negentig speelden alvast schaamteloos in op onze irrationele angst voor een buitenaardse mogendheid waarop we de macht en invloed projecteerden die we eigenlijk zelf zouden willen hebben. Uberkamper is er nooit toe gekomen om de eerste generatie van deze games te spelen, maar met de trage tactische gameplay van Enemy Unknown, de doorstart van de reeks uit 2012, heeft hij zich samen met een groot deel van de wereldbevolking kostelijk geamuseerd.

Het merendeel van die wereldbevolking bleek echter enorm teleurgesteld in The Bureau: XCOM Declassified dat amper een jaar later het levenslicht zag. Het spel werd nogal grondig de grond ingeboord, omdat het niet voldeed aan de belangrijkste verwachting van de fans: meer van hetzelfde. Aangezien we ondertussen acht jaar verder zijn en er al heel wat meer van hetzelfde is verschenen (en nog zal verschijnen) en aangezien in deze periode zelfs een alien president van de Verenigde Staten is geweest, voelt Uberkamper dat de tijd rijp is voor een meer objectief oordeel: The Bureau is wel degelijk een prettig wegspelende game met een onderhoudend verhaal dat met wat kunst- en vliegwerk een goede aanvulling vormt voor het XCOM universum.

Overigens staat The Bureau helemaal niet zo ver van het origineel als sommige hysterische reacties doen vermoeden. Het spel is weliswaar niet turn-based, maar het is uiteindelijk wel een uitdagend tactisch schietspel in de derde persoon geworden, waarbij dekking zoeken en bevelen geven aan twee agenten centraal staat. De weg naar succes gaat ook hier langs voorzichtig voortbewegen, sluwe flankeermaneuvers, zorgvuldige wapenkeuze en goed getimede inzet van speciale vaardigheden. De tegenstanders zijn niet altijd even intelligent, maar gebruiken wel veelvuldig granaten, drones, levitatie, mindcontrol en stomram- of springaanvallen om alles in beweging te houden en dat zorgt naast het tactische aspect ook voor een heel onderhoudende dynamiek in de gevechten (en soms wat chaos).

Ook voor het verhaal waren Uberkampers verwachtingen niet al te hoog gespannen vanwege de vele negatieve reacties. Het zou zonde zijn om hier nu te veel over prijs te geven, maar het plot was wel degelijk intelligent en gelaagd. The Bureau blijkt een uiterst geheime organisatie te zijn, die in volle koude oorlog werd opgericht om bij een eventuele overwinning van communisten op het Vrije Westen, toch nog weerstand te kunnen blijven bieden. Wanneer in 1962 de wereldbol wordt aangevallen door een buitenaardse mogendheid, halen de agenten hun voeten van hun titelgevende bureau om de invasie af te slaan en aansluitend alle sporen hiervan volledig uit te wissen. De ondertitel ‘declassified’ verwijst naar de dikke zwarte balken die alles wat hier achteraf over wordt vrijgegeven weg te strepen.

Dit alles was voor 2K Marin, makers van het spel, de aanleiding om alle registers open te trekken en een schaamteloze hommage te maken aan de jaren '60 in het algemeen en iconische verbeeldingen van aliens in The War of the Worlds of Invasion of the Body Snatchers in het bijzonder. Het geheel wordt gekruid met typische clichés als de aan paranoia grenzende jacht op communisten, het vroege geknoei met de eerste atoombommen en ongegeneerd Amerikaans exceptionalisme. Passeren ook nog de revue: een sfeervolle retro soundtrack, iconische auto’s als de Cadillac DeVille, futuristische betonbouw in Amerikaanse slaapstadjes en gestreepte maatpakken onder breedgerande vilthoeden in een wolk van blauwe sigarettenrook. Overigens verbaasde het Uberkamper hoe brutaal de dood en ellende die de aliens met hun onbezonnen invasie zaaien in beeld werd gebracht. The Bureau is al bij al een redelijk hard en volwassen spel geworden.

Volledig in lijn met de tijdsgeest ontpopt Agent Carter, het hoofdpersonage van het spel, zich tot een narcistische controlefreak die begiftigt is met een aandoenlijke hoeveelheid toxische masculiniteit en die conflicten graag oplost met gratuit geweld. Mad Men doet de groeten. Toch kiezen de makers er in de geest van het XCOM-universum voor om Carter te omringen met sterke vrouwelijke personages en agenten van verschillende  nationaliteiten en diverse afkomst. Het zijn dit soort subtiele details die tonen dat het spel wel trouw blijft aan haar oorsprong.

Het brengt Uberkamper uiteindelijk tot de conclusie dat de zure backbenchers die het nodig vonden om dit uitstekende werk af te breken, toch meer spraken vanuit hun buikgevoel dan op basis van de objectieve kwaliteit van dit spel. Daarmee zijn de kansen op een opvolger vandaag helaas niet erg hoog meer, maar The Bureau bewijst alvast dat XCOM ook een leefbare franchise kan zijn buiten haar klassieke turn-based setting.